کتاب دنیای سوفی؛ تاریخ فلسفه به زبان ساده - وبلاگ ملیسا

به گزارش وبلاگ ملیسا، کتاب جهانی سوفی اثر یوستین گردر، کتابی با تلفیق تخیل و فلسفه است که کنجکاوی طبیعی در دوران نوجوانی را آنالیز می نماید و آن را با آثار بعضی از عظیم ترین فیلسوفان جهان ترکیب می نماید. پیچ وتاب های عجیب و غریبی در رمان وجود دارد که داستان را خواندنی و مجذوب کننده می نماید. در واقع این کتاب بحث های ابتدایی فیلسوفان مهم جهان را در سطح ابتدایی آنالیز می نماید و دیدگاه های آن ها را به روشی ساده، شیوا و قابل فهم توضیح می دهد.

بیوگرافی یوستین گردر

یوستین گردر متولد 8 اوت 1952 در اسلوی نروژ است. گردر معلم مدرسه نروژی و نویسنده کتاب هایی است که تاریخ، فلسفه و دین را برای مخاطبان جوان آنالیز می نماید. او اغلب از دیدگاه بچه ها می نویسد و حس تعجب و شگفتی آن ها درباره جهان را کاوش می نماید.

او کودکی اش را در خانواده ای فرهنگی و تحصیل نموده گذراند؛ پدرش مدیر مدرسه و مادرش معلم و نویسنده کتاب های بچه ها بود.

گردر در دانشگاه اسلو تاریخ عقاید، دین و ادبیات شمال اروپا را خواند و فعالیت ادبی اش را پس از ازدواج در سال 1974 شروع کرد. او سال 1976 پس از فارغ التحصیلی، به اسم معلم فلسفه، دین و ادبیات در اسلو و برگن مشغول به فعالیت شد. او سال 1981 به برگن در نروژ نقل مکان کرد و در آنجا برای چند سال در یک دبیرستان به تدریس فلسفه پرداخت.

گردر فعالیت ادبی اش را به تدریج با سخنرانی های گاه به گاه، ارسال مقاله و شعر به روزنامه ها و تألیف کتب درسی شروع کرد. مشهورترین اثر او کتاب جهانی سوفی است؛ این کتاب به مدت سه سال پرفروش ترین کتاب نروژ باقی ماند و گردر با این کتاب به معروفیت جهانی دست یافت و پس از آن تمام وقتش را وقف نوشتن کرد.

کتاب های بچه ها و رمان های عظیمسالان گردر مانند قصر قورباغه ها، راز فال ورق، راز تولد، زندگی کوتاه است، مرد داستان فروش، شاه مات، دختر مدیر سیرک، دختر پرتقال، جهانی آنا، مرد غیرقابل اعتماد، کتابخانه جادویی بیبی بوکنز و عروسک گردان بسیار محبوب بوده و در سراسر جهان منتشر شده اند.

گردر علاوه بر نوشتن، به طور فعال در حمایت از حقوق بشر و توسعه پایدار نقش داشت. او سال 1997 جایزه سوفی را به همراه همسرش سیری دانویگ تأسیس کرد. این جایزه، یک جایزه بین المللی محیط زیست و توسعه است که سالانه اهدا می گردد. این نام از رمان معروفش با اسم جهانی سوفی، گرفته شده است و به وسیله همین جایزه ی سوفی، بیش از یک ونیم میلیون دلار به اهداف مناسب زیست محیطی یاری کرد.

گردر جوایز بسیار زیادی ازجمله جایزه سال منتقدان ادبیات نروژی (1990)، جایزه کتاب فروشان نروژی (1993)، جایزه ادبیات نسل جوان آلمان (1994)، جایزه ویلی (2004)، فرمانده رویال نروژی (2005) و مدرک افتخاری کالج ترینیتی (2005) را دریافت نموده است.

او در حال حاضر در اسلو به همراه همسرش سیری دانویگ و دو پسرش زندگی می نماید.

درباره کتاب جهانی سوفی

کتاب جهانی سوفی سال 1991 در نروژ منتشر شد و سال 1995 به انگلیسی ترجمه شد. این کتاب به وسیله حسن کامشاد، مهرداد بازیاری و مهدی سمسار به فارسی ترجمه شده است.

کتاب جهانی سوفی سال 1995 به یکی از پر خواننده ترین کتاب ها در جهان تبدیل شد. این کتاب برای فیلمی به کارگردانی اریک گوستاوسون و یک بازی کامپیوتری و فکری اقتباس شده است.

کتاب جهانی سوفی به بیش از 60 زبان زنده جهان ترجمه شده است و تا به امروز بیش از 40 میلیون نسخه از آن به فروخته شده است. این کتاب پر از اطلاعات تاریخی است؛ اگرچه یک داستان خیالی است اما صفحاتش مملو از نثرهای زیبا و تحسین برانگیز است.

فلسفه چیزی است که به ما یاری می نماید جهان را بهتر درک کنیم و با پاسخ دادن به سؤالات مربوط به صندلی خود در جهان، هدف و منشا همه چیز، بسیار مطلع تر باشیم. نکته مهم دیگری که در این رمان تاکید شده، این ایده است که هیچ کس برای درک فلسفه خیلی جوان یا پیر نیست. فلسفه برای همه قابل دسترس است و تسلط بر آن اگر به درستی ارائه گردد، می تواند موضوع آسانی باشد.

کتاب جهانی سوفی از زاویه دید سوم شخص روایت می گردد. داستان با بازگشت شخصیت اصلی سوفی آموندسن از مدرسه به خانه شروع می گردد. سوفی دختری خلاق و پرانرژی در آستانه پانزده سالگی است که هر روز نامه ای عجیب حاوی چند سؤال، دریافت می نماید.

این نامه ها مجموعه ای از دروس تاریخ فلسفه غرب را به او ارائه می دهند. چند درس اول شامل نامه های طولانی شخصی به نام آلبرتو ناکس است.

سوفی هم زمان با آموختن فلسفه به وسیله آلبرتو، کارت پستال های مرموز هم دریافت می نماید. این کارت پستال ها مربوط به شخصی به نام هیلد است که سوفی هرگز او را دیدار ننموده است. او هم سن سوفی است و کارت پستال ها مربوط به پدر هیلد است که در آن نوشته است نمی تواند در روز تولد او آنجا باشد. سوفی نمی فهمد که چرا این نامه ها را دریافت می نماید، اما به هرحال آن ها را پیش خود نگه می دارد.

سوفی این موضوع را که نامه ها شخص دیگری را دریافت می نماید، به هیچ کس حتی مادرش و برترین دوستش جوانا اینگبریتسن هم نمی گوید.

آلبرتو در این نامه ها، سؤالات فلسفی مهمی مانند چه چیزی واقعی است؟، انسان چگونه باید زندگی کند؟، جهان چگونه ساخته شده است؟ و سؤالات بی تعداد دیگری را که فیلسوفان از خود می پرسند، بیان می نماید. این نامه های مبهم و مرموز سوفی را بسیار گیج و آشفته می نماید. او تصمیم می گیرد به مخفیگاهش برود و دوباره نامه ها را بخواند و در خلوتش به آن فکر کند؛ مخفیگاه سوفی مکان محرمانه ای بود که هر وقت خیلی عصبانی، غمگین یا خیلی خشنود بود، در آنجا پنهان می شد.

سوفی تحت تأثیر درس های آلبرتو درباره افلاطون و سقراط قرار می گیرد و می آموزد که سقراط یک انسان خردمند بود؛ او ادعا می کرد که درباره جهان اصلا چیزی نمی داند و اصرار داشت که همه انسان ها توانایی ذاتی در درک علم، منطق و اخلاق دارند.

یک روز، بسته ای همراه با بعضی از صفحات تایپ شده برایش فرستاده می گردد که به مباحث مطرح شده در این سؤالات پرداخته است. بعد از مدتی سوفی می فهمد که آلبرتو ناکس نام فیلسوفی است که به او تعلیم می دهد. او بسته هایش را به وسیله سگش هرمس برای سوفی می فرستد.

آلبرتو ابتدا به او می گوید که فلسفه به شدت به زندگی مربوط است و اگر ما درباره موجودیتمان سؤال و تأمل نکنیم، واقعا زندگی نمی کنیم. او بعلاوه درباره حیا و اینکه آیا حیا طبیعی است یا نه صحبت می نمایند. در ادامه آن ها درباره فلسفه آتن و درباره سوفسطاییان در آتن صحبت می نمایند. سوفسطایی ها سعی کردند صندلی انسان را در جهان پیدا نمایند و آن ها هم مفهوم درست یا غلط را انکار کردند.

فیلسوفان طبیعی را پیش-سقراطی هم می نامند، چون پیش از سقراط به سر می بردند. البته دموکریتوس مدتی بعد از سقراط درگذشت، ولی افکار او همه متعلق به فلسفه طبیعی پیش از سقراط بود. سقراط، هم از نظر مکان و هم از نظر زمان، نماینده عصر جدیدی بود. او اولین فیلسوف عظیم زاده آتن بود و خود و دو جانشینش در آن کار و زندگی کردند. خاطرت هست که آناکساگوراس هم چندی در آن زیست ولی او را بیرون راندند چون گفت خورشید سنگی گداخته است.

آلبرتو به سوفی درباره روشنگری و ارزش های انسانی آن و درباره کانت و اندیشه تجربه گرایی و خردگرایی اش می آموزد. او درباره فیلسوفان طبیعی که نگران تغییر بودند، یاد می گیرد. این معلم دلسوز در ادامه، دموکریتوس و نظریه تجزیه ناپذیری اتم را که زیربنای کل طبیعت و بعلاوه مفهوم سرنوشت است، توصیف می نماید. او درباره تمرکز بر بشریت در دوره رنسانس و اواخر دوره باروک حرف می زند و سپس آلبرتو به بعضی از فیلسوفان اصلی می پردازد.

هرچه پیش می رویم، متوجه می شویم که داستان سوفی و آلبرتو، به وسیله هیلد مولر کنگ خوانده می گردد؛ پدرش آلبرت کنگ در 15 ژوئن که هیلد پانزده ساله می گردد، کتابی به نام جهانی سوفی را نوشته است و برایش ارسال می نماید. هیلد این کتاب را که داستان یادگیری سوفی درباره فلسفه است را روایت می نماید. پس از مدتی او از وجود سوفی یقین پیدا می نماید و می فهمد که او تنها شخصیت یک کتاب نیست.

مسأله فلسفی که بیشترین نقش را در کتاب جهانی سوفی ایفا می نماید، موضوع اختیار است. سوفی و آلبرتو پس از مدتی می فهمند که وجود آن ها به علت تخیل آلبرت کنگ است و حالا قدرت اختیار آن ها زیر سؤال می رود چرا که تا آن موقع سوفی معتقد بود که او موجودی مستقل و آزاد است. هنگامی که آن ها درباره فلسفه برکلی بحث می نمایند، معین می گردد که در حقیقت آزادی آن ها فقط در دایره چیزی است که پدر هیلد به آن ها اجازه می دهد. با این حال، سوفی و آلبرتو با وجود خیالی بودن، پیروز می شوند راهی برای فرار پیدا نمایند. آن ها نمی توانند آنچه را که وجود واقعی می دانیم به دست آورند، اما آزادی عمل خود را پیدا می نمایند و با مفهومی تازه از اختیار روبه رو می شوند.

ترفندی که کتاب جهانی سوفی با ما بازی می نماید چنان هوشمندانه است که ممکن است مدتی طول بکشد تا متوجه داستان شوید. با پرسیدن اینکه کدام خط داستانی واقعی است؛ هیچ کدام از متن ها واقعی تر از دیگری نیستند.

موضوع اصلی کتاب جهانی سوفی این است که کلید زنده ماندن در جهان درک خود و اهمیت سؤال پرسیدن مربوط می گردد؛ این موضوع مهم تر از یافتن پاسخ است.

این رمان نشان می دهد که چگونه مربی خوب و آموزشش می تواند به فرد یاری کند تا رشد کند و به یک شهروند بالغ و مفید در کشور تبدیل گردد.

در قسمتی از کتاب جهانی سوفی می خوانیم: