ضرورت ایجاد بانک سلولی از اقوام ایرانی - وبلاگ ملیسا

به گزارش وبلاگ ملیسا به نقل از مرکز ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، مطالعات ژنتیکی انسانی کاربردهای مختلفی در حیطه بهداشت و درمان، علوم اجتماعی و پدافندی و نظامی دارد، گام اول در کلیه این مطالعات، جمع آوری نمونه از جمعیت مورد هدف است که با توجه به تعدد و گستردگی اینگونه مطالعات سالانه منجر به صرف هزینه و وقت فراوانی می گردد.

تهیه بانک سلولهای لنفوبلاستوئیدی از جمعیت ایرانی ، شامل تعداد نمونه های کافی از نژادهای مختلف، راه حلی برای کاهش هزینه های هنگفت و تسریع مطالعات مختلف است.

دکتر پروانه فرزانه، مدیر بانک سلولهای انسانی و جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: در سال 1389 و همزمان با افتتاح و شروع به کار آزمایشگاه های بانک سلولهای انسانی و جانوری، این مرکز طرحی را در زمینه ایجاد بانک سلولهای لنفوبلاستوئیدی از اقوام مختلف جمعیت ایرانی شروع کرد که هدف از آن تهیه منبع ژنتیکی پایا و آماده برای انواع مطالعات علوم زیست پزشکی و علوم انسانی و مقاصد پدافندی بود.

وی اضافه کرد:متاسفانه این طرح بدلیل کافی نبودن بودجه و نیروی انسانی و با شروع تحریمهای مالی در نیمه راه متوقف شده است.

وی مطرح نمود: در بسیاری از کشورها از سالها قبل طرح ژنوم انسان تعریف و بانکهای سلولهای لنفوبلاستوئیدی از جمعیتهای مختلف به عنوان منبع ژنومی نامتناهی تهیه شده است. اهداف ظاهری این پروژه شامل شناسایی ژنهای مسبب مقاومت یا آسیب پذیری نسبت به بیماریها و ردیابی تکامل و مهاجرت جمعیتهای انسانی در سراسر دنیا بود.

به گفته فرزانه، اما همزمان مقاصد جنگ و تروریسم نژادی با بهانه این طرح انجام شد. برای مثال، جمع آوری نمونه توسط بانک سلولی رژیم اشغالگر قدس و همکاری رژیم وقت آفریقای جنوبی برای فراوری سلاحهای ژنتیکی نژادی.

فرزانه خاطر نشان کرد: لزوم ایجاد این گونه بانکها از آنجا آشکار می گردد که جمع آوری نمونه های مولکولی مثل DNA برای مصارف محدود بوده و به اتمام می رسند. به علاوه ثبت یک بار اطلاعات حاصل از روشهای پیشرفته مانند توالی یابی ژنی نیز نمی تواند جایگزین بانک سلولی گردد که قابلیت آنالیز مطالعات مختلف ترانسکریپتوم و بیان ژن و مطالعات پاسخ سلول در اثر عوامل مختلف را داشته باشد. دامنه کاربرد این سلولها تا فراوری سلولها بنیادی پرتوان پیش رفته است.

وی خاطر نشان کرد: از سال 1378 پیرو و همگام با پروژه ژنوم اقداماتی برای مشخص توالی ژنوم جمعیت ایرانی انجام گرفته است که در نهایت به اجرای طرحی در سال 1396 انجامید که نتایج آن به صورت مشترک با محققی آلمانی چاپ شد.

وی اعلام کرد: آنالیز سکانس توالیهای میتوکندریایی جمعیت ایرانی با همکاری تیمی از روسیه و ارمنستان صورت گرفته است که اغلب آنالیزها به مشابهت ژنتیکی جمعیتها و نوع و دلایل مهاجرت ختم شده است و متاسفانه اهداف پدافندی پیگیری نشده است.

فرزانه مطرح نمود: در سال 1388 طرحی برای تعین توالی ژنوم ایرانیان در دانشگاه استانفورد پیشنهاد شد که با جمع آوری نمونه های ایرانیان مقیم آمریکا شروع و بعد ادامه پیدا کرد که موارد استفاده و انتشار نتایج آن در هاله ای از ابهام قرار گرفته است.

فرزانه ابراز امیدواری کرد: با روشن شدن اهمیت آمادگی علمی سخت افزاری و نرم افزاری بستر احیا و تکمیل و استفاده کامل از طرح بانک سلولهای لنفوبلاستوئیدی جمعیت ایرانی شامل نمونه های افرادسالم و افراد مبتلا به بیماریهای مختلف و بانک اطلاعاتی آن فراهم و تسریع گردد.